Ziołowy ogródek na parapecie - tymianek

TYMIANEK POSPOLITY, TYMIANEK WŁAŚCIWY
(Thymus vulgaris)


Tymianek jest krzewinką o drobnych, ciemnozielonych liściach i różowych bądź białych kwiatach. Porasta ogromne obszary południowej Europy, od Półwyspu  Iberyjskiego po Grecję, tworząc prawdziwe pachnące dywany. W naszych warunkach klimatycznych, uprawiany w ogrodzie, w bezśnieżne zimy czasami przemarza. Świetnie prezentuje się w doniczkach na parapetach okien. Tymianek jest znany i ceniony od czasów starożytnych. Działa wykrztuśnie, przeciwbólowo i dezynfekująco. Jako przyprawy używamy liści świeżych bądź suszonych - dodaje się je do zup, ryb, mięs oraz warzyw.


Uprawa:
Miejsce - soneczne i ciepłe. Do suszenia nadają się kwitnące rośliny.


Podlewanie:
Umiarkowanie, tymianek nie lubi nadmiaru wody.


Nawożenie:
W okresie wegetacji stosujemy niewielkie dawki nawozów o dużym rozcieńczeniu składników mineralnych


Przesadzanie:
Wymaga zasobnego, ale przepuszczalnego, lekko piaszczystego podłoża. W pierwszym roku uprawy, ze względu na powolny wzrost, tymianek sadzi się do domiczek o średnicy 10cm. W następnych latach przesadzamy go do znacznie większych doniczek (o średnicy 16cm)


Rozmnażanie:
Nasiona wysiewamy wiosną - dość długo kiełkują. Po kilku tygodniach młode rośliny pikujemy po 3-4 sztuki do małych doniczek. Można również rozmnażać przez podział starszych roślin.

Ziołowy ogródek na parapecie - cząber

CZĄBER OGRODOWY
(Satureja bortensis)


Jest dekoracyjną rośliną o drobnych, ciemnozielonych liściach i białych lub różowych kwiatach. Najczęściej uprawia się pochodzący z krajów śródziemnomorskich jednoroczny "cząber letni". Spotyka się go często jako roślinę dziko rosnącą na suchych, wapiennych stanowiskach. Znany jest także wieloletni "cząber górski". Liście i pędy wierzchołkowe cząbru stanowią świetny dodatek do ryb, fasoli, kiełbas i sosów. Pamiętajmy jednak, że należy go dodać na 10 minut przed zakończeniem gotowania, gdyż włożony za wcześnie może nadać potrawom gorzki smak


Uprawa:
Miejsce - słoneczne i ciepłe. Cząber kwitnie od czerwca do września. Świeże liście nadają się do użycia przez cały czas, do suszenia natomiast wybieramy pędy, na których kwiaty już przekwitły (dłużej zachowują aromat)


Podlewanie:
Umiarkowanie.


Nawożenie:
Kilka razy w okresie wegetacji, nawozami o niewielkim stężeniu - jednak ilość składników pokarmowych w zasobnym podłożu użytym do sadzenia cząbru jest zazwyczaj wystarczająca.


Przesadzanie:
Roślina jednoroczna, nie przesadzamy.


Rozmnażanie:
Przez wysiew nasion, zwykle w kwietniu - przykrywamy je cienką warstwą ziemi. W wilgotnym podłożu kiełkują bardzo szybko, po 3-4 tygodniach najmocniejsze siewki przesadzamy do doniczek.

Ziołowy ogródek na parapecie - szałwia

SZAŁWIA LEKARSKA
(Salvia officinalis)


Jest ozdobną krzewinką o sarozielonych, owłosionych liściach i fioletowych lub białych kwiatach. Pochodzi z basenu Morza Śródziemnego i należy do najbardziej rozpowszechnionych roślin leczniczych. Szałwię lekarską szczególnie ceniono w średniowieczu, wtedy też wiązano z nią wiele przesądów, zabobonów i praktyk magicznych. Dziś właściwości dezynfekujące szałwi wykorzystuje się najczęściej w produkcji środków odkażających, stosowanych do płukania przy bólu zębów i zapaleniu jamy ustnej. Nadaje się również do przyprawiania drobiu, ryb mięs, ale trzeba używać jej z umiarem, gdyż jest dość pikantna.
Liście szałwi lekarskiej osiągają pełny smak i aromat dopiero w drugim roku uprawy.


Uprawa:
Lubi stanowiska słoneczne i ciepłe, w zimie mogą być nieco chłodniejsze. W pierwszym roku uprawy rośnie powoli, dlatego nie należy osłabiać jej nadmiernym cięciem.


Podlewanie:
Umiarkowanie, unikając zastoin wody.


Nawożenie:
Roślina nie ma szczególnych wymagań co do ilości składników pokarmowych. Przy dłuższej uprawie wiosną i latem kilka razy należy zastosować nawóz wieloskładnikowy o stężeniu 0,1%.


Przesadzanie:
W pierwszym roku uprawiamy szałwię w małych doniczkach. W następnych latach przesadzamy ją do większych doniczek w przepuszczalne, lekko zasadowe podłoże. Konieczny jest dobry drenaż.


Rozmnażanie:
Przez wysiew nasion w marcu-kwietniu. Po kilku tygodniach przesadzamy po 3-4 rośliny do doniczki. Początkowo szałwia rośnie powoli, ale już w drugim roku wygląda okazale. Można ją również rozmnażać z sadzonek zielnych, które łatwo się ukorzeniają w wilgotnym podłożu.

Ziołowy ogródek na parapecie - rozmaryn

ROZMARYN LEKARSKI
(rosmarinus officinalis)

Pochodzi z obszaru śródziemnomorskiego. Ma wąskie, dekoracyjne, wonne liście i niebieskoliliowe lub białe kwiaty. Uszlachetnia smak potraw i reguluje trawienie, w smaku przypomina nieco tymianek. Używa się go jako przyprawy do tłustych mięs: baraniny i wieprzowiny. Działa również uspokajająco i dezynfekująco.
Ciekawostką może być to, że dawniej dodawano go do bukietów ślubnych.

Uprawa:
Latem rozmaryn lubi słońce i ciepło. Aby przetrwał w doniczce zimę, musimy zapewnić mu chłodniejsze  (około 10⁰C), ale również dobrze oświetlone stanowisko.

Podlewanie:
Umiarkownie, 1-2 razy w tygodniu, zimą jeszcze oszczędniej.

Nawożenie:
Kilka razy w czasie wegetacji, nawozami o niewielkim stężeniu.

Przesadzanie:
Gdy uprawiamy rozmaryn dłużej niż rok, wiosną trzeba go przesadzić w próchniczne, zasobne podłoże.

Rozmnażanie:
Nasiona wysiewamy wiosną (marzec-kwiecień), po kilka do doniczek. Można rozmnażać również przez sadzonki zielne (długości 6-8cm), które ukorzeniamy w kwietniu-maju w wilgotnym podłożu przez około 8 tygodni.